fot

Festiwal jest kontynuacją rozpoczętego w 2021 roku cyklu wydarzeń prezentujących tradycje Domu Anny i Jarosława Iwaszkiewiczów, jako miejsca symbiozy sztuk, obszaru otwartego na różne kultury i czerpiącego z ich różnorodności. Festiwale 2021 i 2022 dotyczyły relacji z kulturami żydowską i ukraińską, edycja 2023 była poświęcona związkom Stawiska z kulturą francuską a ubiegłoroczna – z kulturą włoską. W tym roku Festiwal przeniesie nas na Północ, pomiędzy zamglone zarysy wysp na oceanie, pomiędzy szare brzegi fiordów zamieszkanych przez dzikie kaczki do Danii, nazywanej przez Iwaszkiewicza za tak podziwianym H. Ch. Andersenem gniazdem łabędzi.

Jarosław Iwaszkiewicz od września 1932 do 1935 roku pełnił funkcję sekretarza poselstwa RP w Kopenhadze. Osobowość pisarza-dyplomaty, doświadczenie zdobyte w Kancelarii Marszałka Sejmu Macieja Rataja oraz w referacie propagandy sztuki w Wydziale Prasowym MSZ, obycie i znajomość języków obcych sprawiły, że mieszkanie przy Gustav Adolfsgade 5 stało się salonem towarzysko-kulturalnym. W uznaniu zasług zarówno literackich, jak i dyplomatycznych, został nagrodzony Orderem Dannebroga (1935), drugim najwyższym duńskim odznaczeniem państwowym.

Pełen prostoty i harmonii północny pejzaż zespolony z mentalnością i spokojem mieszkańców Danii fascynował Pisarza, czego wyraz dał w opowiadaniu Słońce w kuchni (1938). W książce Gniazdo łabędzi (1962) pisał: ...cały czar wiejskiego duńskiego pejzażu (...) dla tego, kto odczuje w historii tej ziemi jej poetyckie oderwanie od zagadnień targających nieraz niepotrzebnie wnętrznościami innych państw, Dania stanie się na pewno krajem kochanym, tak jak stała się dla mnie. W Dziennikach wspominał o poczuciu bliskości z duchem Północy, którego melancholia i powaga odpowiadały jego własnej wrażliwości.

Znajomość języka duńskiego pozwoliła nie tylko na poznanie kultury tego kraju (Szkice o literaturze skandynawskiej, 1977), ale obrodziła doskonałymi tłumaczeniami: od największych w przekonaniu Iwaszkiewicza Duńczyków: Andersena i Sørena Kierkegaarda, po utwory Hermana Banga czy Johannesa Vilhelma Jensena.

Wydarzenia Festiwalowe przybliżą publiczności związki Jarosława Iwaszkiewicza z kulturą duńską i - mamy nadzieję - staną się inspiracją do dalszych poszukiwań, a klimat przygotowanych przez nas spotkań i wydarzeń odda charakterystyczne duńskie hygge – domowe ciepło, wieczorne światło lamp, atmosferę przytulności i kameralności.

Koncepcja Festiwalu zakłada synergię różnych form sztuki, stąd w programie znajdują się dwa koncerty, spektakl radiowy na żywo, wystawa i dwa spotkania.

16 listopada o 17:00 zaczniemy od polsko-duńskich połączeń koncertem inauguracyjnym Czesława Mozila.

16 listopada ok 18:30 (po koncercie) zostanie otwarta wystawa Gniazdo łabędzi. Śladem duńskich wspomnień, która potrwa do końca stycznia 2026. W przestrzeni ekspozycyjnej Muzeum prezentowane będą m.in. rękopisy dzieł Iwaszkiewicza, kartki pocztowe i listy m.in. wymieniane z wieloletnim duńskim przyjacielem i nauczycielem z lektoratu UJ, Paulem Fennebergiem. Zobaczymy kulisy pracy Iwaszkiewicza w polskiej ambasadzie, w tym ślady po działalności na rzecz promocji kultury polskiej (m.in. koncerty Karola Szymanowskiego, Artura Rubinsteina czy Jana Kiepury w Kopenhadze). Pokażemy także zdjęcia i przedmioty codziennego użytku, które pisarz przywiózł z ulubionego mieszkania przy Gustav Adolfsgade 5. Jasne i przestronne pokoje wypełniały polskie dzieła sztuki, m.in. meble projektu Hryniewieckiego, które można będzie zobaczyć na ekspozycji. Niebagatelną częścią wystawy są książki w języku duńskim, a także rękopisy i maszynopisy zainspirowanych Danią tekstów - w tym opowiadanie Słońce w kuchni, którego bohaterka jest polską emigrantką.

Wystawa Gniazdo łabędzi. Śladem duńskich wspomnień to przede wszystkim opowieść samego Iwaszkiewicza, ponieważ to struktura jego książki wyznacza porządek prezentowanych rękopisów, książek, muzealiów i zdjęć dokumentujących trzyletni (1932-1935) pobyt w służbie dyplomatycznej RP.

23 listopada o 17:00 planujemy słuchowisko nagrywane na żywo w interpretacji aktorskiej (występują: Modest Ruciński i Sara Lityńska) przy akompaniamencie muzyki Alberta Stensena, wyreżyserowane przez Magdalenę Małecką-Wippich na podstawie duńskiego opowiadania Iwaszkiewicza Słońce w kuchni.

Wydarzenie dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury

30 listopada o 17:00 koncert skrzypcowy Adama Bałdycha Nordlys/Zorza północna na skrzypce solo inspirowany XIX duńską koncepcją filozoficzną hygge.

6 grudnia o 12:00 specjalne spotkanie klubu dyskusyjnego Sztuka czytania poświęcone tłumaczeniom baśni H.Ch.Andersena, który sprawił, że pokochałem Danię, zanim jeszcze ją poznałem, jak pisał Iwaszkiewicz w zbiorze esejów Gniazdo łabędzi.

7 grudnia o 12:00 podsumujemy Festiwal spotkaniem z Markiem Radziwonem, prezesem polskiego Pen Clubu i konsulem generalnym RP we Lwowie. Robert Papieski w rozmowie z autorem książki Iwaszkiewicz. Pisarz po katastrofie pogłębi duńskie tropy w iwaszkiewiczowskiej twórczości i biografii.

Więcej informacji na naszej stronie www.stawisko.pl oraz mediach społecznościowych Muzeum. W razie pytań zapraszam do kontaktu z działem promocji Muzeum (Agata Charuba-Chadryś, a.charuba-chadrys@stawisko.pl ; tel. 606 609 706).