Na 100-lecie swojego istnienia Polski PEN Club zaplanował cykl wydarzeń literackich skupionych wokół wartości zapisanych w Międzynarodowej Karcie PEN, która wytycza drogi działania PEN Clubu: wolności słowa, wartości demokratycznych, przeciwdziałania mowie nienawiści, celebrowaniu literatury. „Siła wolnego słowa” to tytuł zaplanowanego przez Polski PEN Club cyklu działań edukacyjnych oraz spotkań i wydarzeń kulturalnych, które odbywać się będą przez cały rok podczas festiwali literackich m.in: w Gdańsku, Cieszynie, Bydgoszczy, Warszawie, Lublinie, Krakowie, Gdyni.
26 kwietnia odbyła się pierwsza debata w ramach gdańskiego festiwalu "Odnalezione w tłumaczeniu". W prowadzonej przez Małgorzatę Szczurek debacie "Siła wolnego słowa - przekład" wzięli udział Elżbieta Kalinowska, Marcin Gaczkowski oraz anonimowa tłumaczka z Białorusi. 1 maja na cieszyńskim festiwalu "Literatura na Granicy" Michał Okoński porozmawia z Markiem Beylinem, Magdaleną Chrzczonowicz i Patrykiem Słowikiem o tym „Jak w różnych warunkach zachować niezależność?”.
16 maja, w ramach Międzynarodowych Targów Książki w Warszawie białoruscy wydawcy działający w Polsce porozmawiają “O wolności słowa i nie tylko”. Kolejne debaty zaplanowane są w ramach festiwali Warszawa Wierszy, Początek Sezonu w Bydgoszczy, gdyńskiego Festiwalu Miasto Słowa oraz krakowskich: Festiwalu Miłosza i Festiwalu Conrada.
Więcej o cyklu na stronie www.penclub.com.pl.
Kulminacyjnym momentem jubileuszowego roku będzie 91. Kongres Międzynarodowej Federacji PEN w Krakowie w dniach 2-5 września 2025. Kongres co roku gromadzi kilkuset przedstawicieli centrów PEN z całego świata i jest najważniejszym i największym wydarzeniem w kalendarzu tego ruchu społeczno-literackiego.
Krakowskiemu kongresowi towarzyszyć będzie seria otwartych dla publiczności debat i spotkań literackich z wybitnymi pisarzami i intelektualistami. Swą obecność zapowiedzieli m.in. Swietłana Aleksiejewicz, Agneta Pleijel, Raja Shehadeh, Andrej Kurkow i Kristina Sabaliaskaute, a współgospodynią Kongresu będzie Olga Tokarczuk. Polski PEN Club został powołany do życia w 1925 roku jako jedno z pierwszych centrów Federacji PEN w Europie. Jej założyciel, Stefan Żeromski, był zaangażowany w tworzenie niepodległej demokratycznej Polski po 1918 r. i jej kultury, dla której ważne są wolność słowa, pluralizm i swoboda wypowiedzi.
Polski PEN Club od stu lat działa na rzecz pielęgnowania wartości humanistycznych wspólnych całej ludzkości, podkreślając rolę literatury w rozwoju otwartego, demokratycznego społeczeństwa i występując jako silny głos przeciwko wszelkim przejawom ograniczania wolności wyrazu, a zwłaszcza przemocy wobec ludzi pióra.
Podstawą jego działania jest Międzynarodowa Karta PEN, która głosi, że literatura „aczkolwiek w swojej genezie narodowa, nie zna granic i winna pozostać wspólną własnością narodów, bez względu na polityczne czy narodowościowe wstrząsy. W żadnych okolicznościach, a zwłaszcza podczas wojny, dziełom sztuki i bibliotekom – spuściźnie całej ludzkości – nie powinna zagrażać zaciekłość narodowa czy polityczna”.
O zasadności istnienia takiej organizacji dzisiaj świadczy opublikowany w marcu 2025 roku przez PEN International doroczny raport na temat ludzi pióra prześladowanych ze względu na swoją tożsamość - Identity on Trial: Persecution and Resistance (Tożsamość na celowniku: prześladowanie i opór), link do raportu. Każdemu z wydarzeń organizowanych przez PEN towarzyszy akcja „Puste krzesło” (Empty Chair) – krótka prezentacja osoby prześladowanej ze względu na swoją działalność pisarską i korzystanie z prawa do wolności wypowiedzi.
Polski PEN Club prowadzi też cykl "Wolne Słowo Białoruskie" przybliżający sylwetki prześladowanych pisarzy, dziennikarzy, tłumaczy i badaczy literatury – ludzi, którzy współtworzą literacką kulturę Białorusi, bronią wolności słowa, języka ojczystego i jego mistrzów.
Partnerzy cyklu „Siła wolnego słowa” oraz światowego Kongresu PEN: Narodowe Centrum Kultury, Krakowskie Biuro Festiwalowe i Miasto Kraków. Patroni medialni: TVP Kultura, "Tygodnik Powszechny", miesięcznik "Znak", "Kultura Liberalna". Projekt został dofinansowany ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego.
www.penclub.com.pl | www.facebook.com/PolskiPENClub
