Monodram Krystyny Jandy z warszawskiego Teatru Polonia powstał na podstawie wspomnień Sabiny Baral pod tytułem „Zapiski z wygnania”. To osobista opowieść autorki o marcu 1968 r., kiedy razem ze swoją rodziną została zmuszona do emigracji z Polski. Pisarka miała wtedy dwadzieścia lat.

Spektakl o tym samym tytule co książka jest nie tylko opisem tamtych zdarzeń widzianych oczami młodej kobiety. Staje się również przestrogą dla kolejnych pokoleń przed nienawiścią, ksenofobią i antysemityzmem. Twórcy wzbogacili inscenizację o fragmenty wideo ukazujące tamten ponury czas: urywki kronik filmowych, cytaty przemówień urzędników partyjnych oraz fotografie i wypowiedzi skazanych na banicję. W sztuce wykorzystano także piosenki ze słowami Agnieszki Osieckiej, Juliana Tuwima czy Wojciecha Młynarskiego, kadisz oraz wiersze autorstwa Marii Pawlikowskiej-Jasnorzewskiej, Wisławy Szymborskiej i Zbigniewa Herberta.

Akcja spektaklu „Powiem wam, jak zginął” rozgrywa się w starej rodowej posiadłości Sary (Roma Gąsiorowska) i Iana Drummondów (Rafał Gąsowski) w Anglii. Fot. Władysław Kompała/ TVP

Kryminalny spektakl w reżyserii Marka Bukowskiego nawiązuje do popularnych inscenizacji telewizyjnych z Teatru Sensacji „Kobra”. Autorem sztuki jest Joe Alex, jeden z najpopularniejszych scenarzystów sensacyjnych przedstawień w Teatrze Telewizji. Pod tym pseudonimem krył się Maciej Słomczyński. Joe Alex był nie tylko autorem, ale również bohaterem kryminałów. W „Powiem wam, jak zginął” imię to nosi fikcyjny autor powieści kryminalnych, który wraz z przyjacielem – inspektorem Scotland Yardu – ma rozwiązać sprawę tajemniczego zabójstwa swojego przyjaciela z młodości.

„Powiem wam, jak zginął” zostało po raz pierwszy wystawione w Teatrze Sensacji „Kobra” w 1959 r. przez reżysera Józefa Słotwińskiego. Po ponad sześćdziesięciu latach do tej sztuki powraca Marek Bukowski. W nowej wersji inscenizacji widzowie zobaczą plejadę polskich aktorów, m.in.: Grzegorza Małeckiego, Sebastiana Stankiewicza, Romę Gąsiorowską, Mariusza Jakusa, Jana Wieczorkowskiego i Klarę Bielawkę.

Spektakl „Cudzoziemka” jest adaptacją autobiograficznej powieści Marii Kuncewiczowej. Fot. Agata Rucińska

Spektakl poznańskiego Teatru Polskiego jest adaptacją słynnej autobiograficznej powieści Marii Kuncewiczowej. Książka opowiada o toksycznej relacji z matką. Na tym również skupia się reżyserka przedstawienia Katarzyna Minkowska. „Cudzoziemka” jest przede wszystkim portretem kobiety, której wszystkie klęski, zawody, a także despotyczna natura w połączeniu z egzaltacją, czułością oraz wrażliwością miały wpływ na niszczenie relacji z mężem i dziećmi. Ta dramatyczna opowieść została przełamana humorem i komediowymi dialogami. Choć książka Kuncewiczowej była powieścią napisaną w okresie międzywojennym, to twórcy sztuki zdecydowali się umieścić akcję swojej inscenizacji we współczesnych czasach.

W spektaklu „W maju się nie umiera” Agnieszka Przepiórska zagrała Barbarę Sadowską – matkę zabitego Grzegorza Przemyka. Fot. Władysław Kompała/ TVP

Gdyby żył, miałby dziś sześćdziesiąt lat. 14 maja 1983 r., trzy dni przed swoimi dziewiętnastymi urodzinami, zmarł maturzysta Grzegorz Przemyk. Został skatowany na komisariacie przez milicjantów, a w wyniku obrażeń zmarł. Spektakl „W maju się nie umiera” wyprodukowany przez warszawski Dom Spotkań z Historią jest opowieścią Barbary Sadowskiej – poetki, antykomunistycznej działaczki sprzeciwiającej się systemowi, ale przede wszystkim matki Grzegorza Przemyka. Po śmierci syna walczyła o sprawiedliwość i zachowanie dobrego imienia swojego dziecka.

Sztuka portretuje matkę w żałobie. Przedstawia również historię młodzieńczych marzeń oraz ideałów dojrzałej kobiety, których nie udało jej się zrealizować. W postać Barbary Sadowskiej wcieliła się Agnieszka Przepiórska. Za swoją rolę aktorka otrzymała Nagrodę im. Aleksandra Zelwerowicza.

Bohaterami spektaklu „1989” są trzy małżeństwa: Frasyniukowie, Kuroniowie i Wałęsowie. Fot. Bartek Barczyk

Muzyczny spektakl w reżyserii Katarzyny Szyngiery jest koprodukcją Teatru im. Juliusza Słowackiego w Krakowie i Gdańskiego Teatru Szekspirowskiego. Autorzy przedstawienia ukazują dzieje robotniczej opozycji i upadku komunizmu, ale z zupełnie innej perspektywy. Bohaterami sztuki „1989” są trzy małżeństwa: Frasyniukowie, Kuroniowie i Wałęsowie. Opowieść o polityce i historii zderza się tu z prywatnymi dramatami protagonistów. Twórcy zdecydowali się na musicalową formę swojej inscenizacji, która ma być atrakcyjna zarówno dla młodych, jak i dojrzałych widzów. Przedstawienie „1989” było jednym z najważniejszych wydarzeń teatralnych ostatnich sezonów. Spektakl został doceniony przez krytyków oraz widzów.

MJ