Międzynarodowy charakter wydarzenia sprawia, że wśród laureatów pojawiają się nie tylko osoby opisujące wydarzenia zmieniające albo wpływające na bieg historii, ale również i przede wszystkim ludzie, którzy tej historii doświadczają, którzy ją tworzą. Ludzie niezwykłej odwagi, często brawury, potrafiący analitycznie spojrzeć na opisywany problem, sprawić, że odbiorca może być bardzo blisko bohatera.

W tym roku, Kapituła przyznała 15 nominacji. Wśród nich jest książka autorstwa 12-letniej dziewczynki z Ukrainy. Wojna widziana i opisana oczami dziecka chyba najmocniej pokazuje bezbronność człowieka wobec totalitarnych, zbrojnych agresji. Wśród nominowanych pozycji pojawia się temat współczesnych i przeszłych zbrodni przeciwko człowiekowi, takich, które karniści prawa międzynarodowego rozpatrują już w kategoriach potencjalnego ludobójstwa. Książki i reportaże konkursowe, to odważne zmierzenie się z tematami - dla współczesnego twórcy i odbiorcy - najtrudniejszymi, ale które ciągle są częścią współczesnych wydarzeń.

Tematyka nominowanych książek opisuje zagrożenia dla naszej "codziennej", teraźniejszej i przyszłej wolności oraz wydarzenia, których człowiek nigdy nie powinien doświadczyć, granice, międzyludzkich, społecznych relacji, których człowiek, nigdy nie powinien przekroczyć. Wskazuje słabe punkty naszych cywilizacyjnych zabezpieczeń przed totalitarną agresją. Punktuje potrzebę pielęgnowania międzynarodowej, solidarnej empatii.

Spośród przeszło pięćdziesięciu zgłoszonych przez autorów i wydawców książek, międzynarodowa Kapituła Nagrody nominowała po 5 publikacji w każdej z 3 kategorii. Zwycięzcy otrzymają nagrodę w wysokości 40 tys. złotych oraz okolicznościową statuetkę. Ponadto, kapituła przyzna w każdej kategorii wyróżnienia.

Podczas uroczystej gali wręczenia Nagrody towarzyszyć nam będą prawie wszyscy nominowani twórcy, którzy przybędą z Polski i z zagranicy.

Międzynarodowa Nagroda im. Witolda Pileckiego 2023

O Nagrodzie Pileckiego.

Międzynarodowa Nagroda im. Witolda Pileckiego przyznawana jest we współpracy z Państwowym Muzeum Auschwitz-Birkenau w Oświęcimiu od 2021 roku. Powstała w rocznicę 120. urodzin Rotmistrza Pileckiego, który nie bez przyczyny został jej patronem: jego raporty z obozu Auschwitz-Birkenau relacjonują zbrodnie dokonywane przez Niemców, opisują konkretne wydarzenia oraz zawierają dogłębną analizę i humanistyczną refleksję na temat sytuacji w obozie.

Nagrodę Pileckiego otrzymują najlepsi autorzy książek dotykających doświadczenia dwóch totalitaryzmów, wydanych w językach polskim lub angielskim, w trzech kategoriach: Naukowa książka historyczna, Reportaż historyczny oraz Nagroda specjalna – przyznawana za książkę na temat trwającej od 2014 roku agresji Rosji na Ukrainę lub trwających od 2020 roku protestów na Białorusi i związanych z nimi represji.

W międzynarodowej kapitule Nagrody zasiadają uznani naukowcy i specjaliści: dr Łukasz Adamski, prof. Richard Butterwick-Pawlikowski, prof. Marek Cichocki, dr Piotr Cywiński, Jack Fairweather, prof. Magdalena Gawin, prof. Patrycja Grzebyk, prof. Marek Kornat, Krzysztof Kosior, dr Wojciech Stanisławki i prof. Claudia Weber.

W 2021 roku Nagrody Pileckiego otrzymali: Filip Gańczak za książkę Jan Sehn. Tropiciel nazistów oraz Christina Lamb za głośną pozycję Our Bodies, Their Battlefield: What War Does to Women (wiosną tego roku wydaną również w języku polskim). W 2022 roku natomiast zwycięskimi pozycjami II edycji okazały się naukowa książka historyczna Niemiecki zbrodniarz przed polskim sądem. Krakowskie procesy przed Najwyższym Trybunałem Narodowym dr Joanny Lubeckiej oraz reportaż historyczny Wielka gra majora Żychonia. As wywiadu kontra Rzesza Andrzeja Brzezieckiego, a laureatem Nagrody specjalnej został Tomaš Forró za Apartament w hotelu wojna. Reportaż z Donbasu.