Siódmego grudnia rusza ekspozycja poświęcona historii mało znanej w Polsce kijowskiej nekropolii Bajkowa. Przez blisko miesiąc (do 4 stycznia 2022) przed Galerią Narodowego Centrum Kultury „Kordegarda” w Warszawie, obejrzymy serię najciekawszych zdjęć Norberta Piwowarczyka oraz Bartłomieja Gutowskiego dokumentujących ich wyprawę naukową do Kijowa.
- Jednym z naszych statutowych obowiązków jest popularyzacja wiedzy o polonikach – mówi dyrektor Instytutu POLONIKA, Dorota Janiszewska-Jakubiak. - Staramy się ją przekazywać na różne sposoby, np. przygotowując filmy czy właśnie organizując wystawy. Plenerowa ekspozycja w Warszawie opowiada o cmentarzu w Kijowie, a to miasto kryje wiele nieoczywistych polskich śladów. Nekropolia Bajkowa powstała w 1834 roku i jest jednym z najstarszych zachowanych cmentarzy pozamiejskich na Ukrainie. Warto od razu zaznaczyć, że jego nazwa nie ma nic wspólnego z bajkami lecz wywodzi się od rosyjskiego generała Siergieja Bajkowa, do którego na początku XIX wieku należały grunty w obrębie dzisiejszego cmentarza. Do dziś zachowało się tu około 20 kaplic autorstwa znanych architektów kijowskich, między innymi Władysława Horodeckiego i Władimira Nikołajewa. Nagrobków z napisami w języku polskim jest co najmniej kilkaset. Spoczywa tu przyrodnik i badacz Podola Gustaw Belke, księgarz i wydawca Leon Idzikowski, pisarz i krytyk Antoni Jaksa-Marcinkowski, prawnik Leonard Jankowski, malarz Wilhelm Kotarbiński, fotograf Włodzimierz Wysocki, kolekcjoner Józef Choynowski czy prezydent Kijowa Józef Zawadzki. Leżą tu także znani obywatele Ukrainy, np. pisarka Ołena Pcziłka czy poetka Łesia Ukrainka. Wystawa zdecydowanie przybliża miejsce, które powinniśmy lepiej poznać, choćby przy okazji spaceru Krakowskim Przedmieściem, do czego serdecznie zachęcam.
Dr Magdalena Gutowska, która w Instytucie POLONIKA zajmuje się Programem Strategicznym Popularyzacja, a więc odpowiada m.in. za pomysły i realizację wystaw plenerowych, dodaje: - Cmentarze to istotna część mojej pracy w Instytucie. Bez wątpienia kijowska nekropolia niektórym wcale nie kojarzy się z naszą historią. Tymczasem w XIX i XX wieku w Kijowie swoje przedstawicielstwa miały znaczące polskie przedsiębiorstwa. Na miejscu działały liczne polskie organizacje, np. Towarzystwo Patriotyczne czy „Sokół” oraz polski teatr. Była też prasa, m.in. „Dziennik Kijowski” oraz „Kłosy Ukraińskie”. Około 1870 roku w tym mieście żyło około 8 tysięcy Polaków. Stanowili mniej więcej 1/10 wszystkich mieszkańców. Niektórzy zdobyli wysoką pozycję, jak np. Józef Zawadzki, założyciel lokalnej giełdy i prezydent Kijowa.
Ekspozycję plenerową tworzy 10 plansz ze zdjęciami Norberta Piwowarczyka i Bartłomieja Gutowskiego, z profesjonalnym opisem historyków sztuki.
Zapraszamy przed Galerię Narodowego Centrum Kultury „Kordegarda”!
Oficjalne otwarcie przewidziano na 7 grudnia, o godzinie 17.
Wystawę można oglądać do 4 stycznia 2022 roku. Później będzie pokazywana także w innych miastach Polski oraz poza granicami kraju.
Warto wspomnieć, że w roku 2021 na zlecenie Instytutu Polonika przeprowadzono inwentaryzację pomników nagrobnych na cmentarzu Bajkowa (powstałych do końca 1945 roku). Wystawa przy Krakowskim Przedmieściu, podobnie jak wydanie katalogu pomników zaplanowane na rok 2022, jest pokłosiem tamtych prac.
Patronat medialny nad wystawą przygotowaną wespół z Narodowym Centrum Kultury objęły TVP Historia, TVP Kultura i TVP3 Warszawa.
Ekspozycja została także objęta honorowym patronatem Wiceprezesa Rady Ministrów, Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, prof. Piotra Glińskiego.
Instytut POLONIKA zaprasza na wystawę plenerową „Cmentarz Bajkowa”
